Mała wspólnota mieszkaniowa to organizacja, która zrzesza właścicieli lokali mieszkalnych w danym budynku lub kompleksie budynków. Celem jej istnienia jest zarządzanie nieruchomością wspólną, co obejmuje zarówno dbanie o jej utrzymanie, jak i podejmowanie decyzji dotyczących bieżących spraw związanych z użytkowaniem budynku. W ramach wspólnoty mieszkaniowej mieszkańcy są zobowiązani do współpracy w kwestiach administracyjnych, technicznych i finansowych, a także do przestrzegania zasad określonych w statucie oraz uchwałach. Mała wspólnota mieszkaniowa, pomimo swojego niewielkiego rozmiaru, ma taką samą odpowiedzialność, jak większe wspólnoty, w tym dbałość o wspólne dobra oraz przestrzeganie przepisów prawa.
Zarejestrowanie wspólnoty mieszkaniowej jest krokiem formalnym, który nadaje wspólnocie osobowość prawną i pozwala jej działać zgodnie z obowiązującymi przepisami. Rejestracja odbywa się w odpowiednim rejestrze wspólnot mieszkaniowych prowadzonym przez sąd lub inny organ administracyjny. W tym procesie wspólnota zyskuje swoje struktury prawne i ma możliwość zawierania umów, organizowania przetargów, a także podejmowania działań związanych z zarządzaniem nieruchomościami. Powstanie wspólnoty to proces, który wymaga zgodności właścicieli lokali oraz ich aktywnego zaangażowania, ponieważ działania te muszą opierać się na jednomyślności lub większościowych decyzjach. Każda wspólnota mieszkaniowa powinna posiadać dokumenty regulujące jej działalność, w tym statut wspólnoty, który precyzyjnie określa zasady jej funkcjonowania. Statut wspólnoty mieszkaniowej to akt prawny, który reguluje takie kwestie, jak sposób podejmowania uchwał, obowiązki zarządu, a także zasady gospodarowania funduszami wspólnoty. Statut jest fundamentalnym dokumentem dla każdego właściciela lokalu, ponieważ wskazuje, jakie obowiązki spoczywają na wspólnocie, a także w jaki sposób będą podejmowane kluczowe decyzje, takie jak remonty, inwestycje czy określenie wysokości składek na rzecz wspólnoty. obowiązki wspólnoty mieszkaniowej Uchwały wspólnoty mieszkaniowej to kolejne istotne dokumenty, które podejmuje się na zebraniach. Uchwały mają charakter wiążący dla wszystkich właścicieli i dotyczą szerokiego zakresu spraw, takich jak określanie wysokości opłat za użytkowanie wspólnych części budynku, ustalanie zasad korzystania z terenów wspólnych, a także podejmowanie decyzji w kwestii ważnych napraw czy remontów. Zarządzanie wspólnotą mieszkaniową wiąże się z odpowiedzialnością za podejmowanie decyzji, które będą korzystne dla wszystkich jej członków. Wspólnota mieszkaniowa, zwłaszcza mała, jest bardziej elastyczna w podejmowaniu decyzji, jednak nadal konieczne jest przestrzeganie procedur oraz współpraca między właścicielami. Jednym z ważniejszych aspektów powołania wspólnoty mieszkaniowej jest wyznaczenie zarządu, który będzie odpowiedzialny za codzienne zarządzanie nieruchomością. W małych wspólnotach może to być zarząd jednoosobowy, ale w większych wspólnotach konieczne jest powołanie kilkuosobowego zarządu, który będzie pełnił rolę koordynatora działań.
Każda wspólnota mieszkaniowa, niezależnie od jej wielkości, ma swój własny zestaw regulacji i zasad działania, które muszą być przestrzegane przez wszystkich właścicieli. Działania podejmowane przez wspólnotę mieszkaniową mają na celu zapewnienie komfortu wszystkim mieszkańcom, jak również zapewnienie odpowiedniego stanu technicznego budynku oraz efektywnego zarządzania jego częściami wspólnymi. Wspólnota mieszkaniowa to instytucja, która stanowi fundament organizacji przestrzeni, w której mieszkają jej członkowie, i jej prawidłowe funkcjonowanie jest kluczowe dla zadowolenia mieszkańców i dbałości o wspólne dobro.